- ανισοτροπία
- Όρος της φυσικής που σημαίνει μεταβολή των φυσικών ιδιοτήτων (μηχανικών, θερμικών, οπτικών, μαγνητικών και ηλεκτρικών) μιας ουσίας, ανάλογα με τη διεύθυνση κατά την οποία αυτή εξετάζεται. Η φυσική α. είναι η πιο χαρακτηριστική ιδιότητα των κρυστάλλων, χωρίς όμως αυτό να σημαίνει ότι όλες οι ιδιότητές τους εξαρτώνται από τη διεύθυνση. Για παράδειγμα, η πυκνότητα και η ειδική θερμότητα όλων των κρυστάλλων είναι ανεξάρτητες από τη διεύθυνση, ενώ οι θερμικοί συντελεστές γραμμικής διαστολής και η ειδική ηλεκτρική αντίσταση των κρυστάλλων διαφέρουν στη διεύθυνση του κύριου άξονα συμμετρίας και κάθετα σε αυτόν. Επίσης, η ταχύτητα διάδοσης του φωτός σε έναν κρύσταλλο ή ο δείκτης διάθλασής του εξαρτάται από τη διεύθυνση και σε κρυστάλλους με εξαγωνικά, τριγωνικά και τετραγωνικά πλέγματα η διπλή διάθλαση είναι μέγιστη σε διευθύνσεις κάθετες στον κύριο άξονα συμμετρίας και ανύπαρκτη στη διεύθυνση αυτού του άξονα. Από μαθηματική άποψη, οι ανισότροπες ιδιότητες των κρυστάλλων περιγράφονται με διανύσματα και τανυστές, ενώ οι ισότροπες ιδιότητες με μονόμετρα μεγέθη. Άλλα υλικά στα οποία παρατηρείται α., εκτός από τους κρυστάλλους και τους μονοκρυστάλλους, είναι o πιεζοχαλαζίας, ο γραφίτης, τα ινώδη και μεμβρανώδη υλικά κ.ά. Τα πολυκρυσταλλικά υλικά (μέταλλα, κράματα) που αποτελούνται από πολλούς κρυσταλλικούς κόκκους με τυχαίο προσανατολισμό είναι συνήθως ισότροπα ή σχεδόν ισότροπα. Τεχνητή α. μπορεί να δημιουργηθεί σε ένα υλικό που ήταν αρχικά ισότροπο (ή και σε κρυστάλλους), αν βρεθεί αυτό σε ηλεκτρικό ή μαγνητικό πεδίο ή κάτω από μηχανικές επιδράσεις.
(Βιολ.) Η α. εμφανίζεται και σε μερικούς ζωικούς ιστούς, όπως οι μύες και τα οστά (οπτική α.).
(Βοτ.) Ο όρος α. αναφέρεται στη διαφορετική αντίδραση που εμφανίζουν διάφορα όργανα του φυτού στα εξωτερικά ερεθίσματα. Για παράδειγμα η ρίζα, ο βλαστός και τα φύλλα που με την επίδραση της βαρύτητας και του φωτός η πρώτη πηγαίνει προς τα κάτω, ο δεύτερος προς τα πάνω και τα φύλλα προσανατολίζονται κάθετα στη διεύθυνση τηςφωτεινής δέσμης.
* * *η1. η διαφορετική αντίδραση που παρουσιάζουν διάφορα φυτικά όργανα σε εξωτερικά ερεθίσματα, π. χ. στο φως και στη βαρύτητα (η ρίζα πηγαίνει προς τα κάτω, ο βλαστός προς τα πάνω)2. το φαινόμενο κατά το οποίο η ιδιότητα μιας ουσίας εμφανίζει διαφορετικές τιμές όταν μετριέται κατά μήκος των αξόνων διαφόρων διευθύνσεων.
Dictionary of Greek. 2013.